Wadowice przystępują do gruntownej rewitalizacji Pomnika Żołnierzy 12 Pułku Piechoty wraz otoczeniem przy ul. Lwowskiej. Monument ma odzyskać cechy pierwotnego Pomnika z 1928 roku.
Burmistrz Wadowic przystępuje do przeprowadzenia gruntownej rewitalizacji stojącego przy ul. Lwowskiej w Wadowicach, przed budynkiem dawnych koszar, Pomnika Żołnierzy 12 Pułku Piechoty.
Pomnik Poległych Żołnierzy 12 Pułku Piechoty usytuowany został przed główną bramą wjazdową na dziedziniec budynku koszar 12 Pułku Piechoty przy ul Lwowskiej w Wadowicach. Wzniesiony został w roku 1928 dla uczczenia żołnierzy poległych w wojnie polsko- bolszewickiej 1918-1920.
Do przeprowadzenia specjalistycznych robót zostanie wybrany wykonawca w drodze przetargu, który właśnie ogłosił wadowicki magistrat. Pomnik wraz z terenem otaczającym wpisany jest do rejestru zabytków chronionych prawem. Roboty będą realizowane na podstawie projektu architektoniczno-budowlanego. Zakres rewitalizacji został uzgodniony z Małopolskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Krakowie. Zgodnie z zamierzeniem wadowickich samorządowców, przyszłoroczne święto uchwalenia Konstytucji 3 Maja będzie obchodzone w Wadowicach już przy odrestaurowanym pomnikiem.
KALENDARIUM Pomnika 12 Pułku Piechoty
● 1928- budowa pomnika. Inicjatywę budowy pomnika, którym uczczono pamięć o poległych żołnierzach 12 pułku piechoty podjął ppłk Józef Stefan Ćwiertniak, ówczesny dowódca wadowickiej „dwunastki”. Do Komitetu Obywatelskiego Budowy Pomnika weszli przedstawiciele różnych środowisk– władz wojskowych, miejskich i powiatowych, duchowieństwo, okoliczne ziemiaństwo i mieszczaństwo. 12 pułk reprezentowali ppłk Józef Ćwiertniak, jego zastępca ppłk Artur Sadowiński oraz kpt Franciszek Mucha. Komitet zaproponował, aby pomnik stanął przed koszarami przy ul. 3 Maja (obecnie ul. Lwowskiej), będącymi siedzibą dowództwa jednostki i garnizonu.
Obelisk został zaprojektowany przez artystę-rzeźbiarza Józefa Jurę. Szczyt wykonanego z piaskowca cokołu zdobiła urna z emblematami Krzyża Walecznych i girlandą z wieńców laurowych. Na jego bokach umieszczono wykonane z brązu nazwy sześciu pól bitewnych, w których walczyli żołnierze „dwunastki”: (strona zachodnia) STONAWA/ 23. STYCZNIA/ 1919, DUSANÓW-FIRLEJÓW/ 27. MAJA/ 1919, SZACIŁKI/ 8. MAJA/1920, (strona wschodnia) KALITY-BOJARY/ 21-23. MAJA/ 1920, SUSZKI/ 19.CZERWCA/ 1920, LESZNIÓW/ 1.SIERPNIA/ 1920.
Mniej więcej w połowie pięciometrowego postumentu umieszczona została figura żołnierza z bronią u boku, częścią ekwipunku oraz Krzyżem Walecznych na piersi munduru. Poniżej figury wmurowana została tablica z inskrypcją. Tuż za tablicą dedykacyjną umieszczono miedzianą puszkę, w której znajdowały się: akt erekcyjny budowy pomnika, lista członków Komitetu jego budowy, wykaz korpusu oficerskiego 12 pułku i żołnierzy poległych w latach 1918 – 1920 oraz ziemia, którą w październiku 1928 r. przywieziono z pól bitewnych w Beresteczku i Leszniowie. Uroczystego odsłonięcia pomnika dokonano w 10. rocznicę odzyskania niepodległości – 11 listopada 1928 r.
● 1939- z pomnika usunięto i zniszczono figurę żołnierza, litery z boków oraz wymontowano tablicę z inskrypcją, którą złożono w piwnicy budynku koszar.
● 1975- pomnik został rozebrany i przeniesiony na Cmentarz Wojskowy. Relokację pomnika nadzorowali rzeźbiarze z Bugaja Jan i Stanisław Kurdzielowie.
● 1981- po wielu interwencjach ze strony środowiska kombatantów oraz przy wsparciu „Solidarności” zawiązano Komitet Obywatelski, którego celem było przywrócenie pomnika na pierwotne miejsce. Wydarzenie to upamiętnia napis na cokole po stronie południowej pomnika. Przesunięto go o około 1 m w stronę koszar ze względu na wytyczenie chodnika.
Wylano nowy fundament. Pomnik osadzono na dwóch a nie trzech stopniach. Przywrócono kopie figury żołnierza- rzeźbę z betonu zbrojonego wykonał Franciszek Suknarowski, z betonu uzupełniono również girlandę na wazonie, zrekonstruowano cztery z sześciu napisów z nazwami pól bitewnych na bokach pomnika, zamontowano metalowy znicz na szczycie wazonu.
● 1994- prace konserwatorskie wykonane przez A. Gurgula, K. Badynę, rzeczoznawca R.J. Kieferling; obejmowały: oczyszczenie przy użyciu wody pod ciśnieniem, czarną patynę usunięto 4% roztworem kwasu HF, odsalanie metodą migracji soli do rozszerzonego środowiska, hydrofobizacja Ahydrosilem metodą powlekania, uzupełnienie ubytków metodą taszlowabnia i kitowania, zmieniono sposób zamocowania znicza- osadzono go na blaszanym przykryciu wazonu. Teren wokół pomnika wyłożono kamienną kostką brukową. Za pomnikiem ustawiono metalowe słupki, pomiędzy którymi rozciągnięto ozdobny łańcuch.
● 2001- prace konserwatorskie wykonane przez K. Mikołajka. Oczyszczono powierzchnię kamienia, usunięto wadliwe kity, wykonano nowe uzupełnienia ubytków kamienia, uzupełniono brakujące litery z brązu, usunięto znicz, wykonano nakrywę z blachy cynkowotytanowej, zahydrofobizowano powierzchnię kamienia. Wokół stopni pomnika wylano betonową opaskę z odpowiednim spadkiem odprowadzającym wodę opadową.
Źródło: UM Wadowice, Archiwum własne
Dodaj komentarz